Uluslararası Sosyal Araştırmalar ve Ulusal Eğitim Dergisi

İNSAN ZAAFLARINDAN NEFS-İ EMMÂRE ÖRNEĞİNDE TEFSİR PSİKOLOJİ İLİŞKİSİ

Author:

Number of pages:
99-108
Language:
Türkçe
Year-Number:
2024-Year: 8 - Number: 5

Yeryüzünde düşünme ve konuşma gibi meziyetleri bulunan tek varlık insandır. İnsanı akıl ve beden olarak kuvvetsiz ve çaresiz bırakan birçok zaaf çeşidi bulunmaktadır. Bu zaaf çeşitlerinden birisi de şiddetle kötülüğü emreden nefs-i emmâredir. Tarihi süreç içerisinde tefsir ilmi birçok ilim ile karşılaşmış ve bunlardan istifade etmiştir. Son dönemlerde tefsir ilmi ile ilişkisi bulunan ilimlerden biri de psikolojidir. Batı dünyasında psikoloji için farklı tanımlar yapıldığı için farklı tarifler karşımıza çıkmaktadır. Sigmund Freud, psikolojiyi olumsuzluklarla, William James, ruhsal hayatı inceleyen bilim, Jonh Watson ise gözlenebilen davranışların incelenmesi olarak tarif etmektedir. İnsanın zihnî süreçlerini, davranışlarını, davranışların altında yatan nedenleri akademik ve uygulamalı olarak inceleyen psikolojinin Razî, Seyyit Kutup, İbn Âşûr ve Mevdûdî gibi bazı Müslüman müfessirler tarafından da ayetlerin analizinde kullanıldığı görülmektedir. Öte yandan Kindî ve Gazalî gibi İslam âlimleri de psikoloji ilmine değinip eserlerinde yer vermişlerdir. Kur’ân, insanın kişiliğini, olumlu ve olumsuz davranışlarını, duygularını ve insanlar arası ilişkilerini direk veya dolaylı olarak ele aldığı gibi, psikoloji ilmi de bahsettiğimiz konulara değinmektedir. Psikoloji, her ne kadar son dönemlerde sistemleşmişse de tefsir ve psikoloji arasındaki ilişkinin eskiye dayandığı görülmektedir. Bu ilişki ele aldığımız nefs-i emmâre örneğinde de açık bir şekilde kendini göstermektedir. Freud’un “id” kavramına yüklediği arzuları gerçekleştirme anlamı, Eflatun’un nefsi gazabî, şehevî ve aklî olarak taksimine ve Gazalî’nin nefsi insandaki öfke ve şehveti birleştirici güç olarak tanımlamasıyla birlikte Razî, İbn Âşûr ve Bayraktar’ın Yusuf sûresinin 53. ayeti olan “Ben nefsimi temize çıkaramam. Kuşkusuz nefis, kötülüğü durmadan emreder.” tefsirinde yaptıkları yorumlara bakıldığında tefsir ve psikoloji ilişkisi açık bir şekilde görülmektedir. Bu müfessirlerin, tefsirlerinde batılı psikologların dile getirdikleri nefsin olumsuzluklarını ve tedavisini psikolojik yönden ele aldıkları görülmektedir.

Keywords


Human is the only creature on earth that has the virtues of thinking and speaking. There are many weaknesses that make people weak and helpless in mind and body. One of these weaknesses is the nafs-i ammâre, which orders evil with violence. The science of hermeneutics has encountered many sciences and benefited from their data in the historical process. Psychology is one of the sciences that has recently been related to the science of hermeneutics .Since different definitions are made for psychology in the western world, we come across different definitions. For instance, Sigmund Freud describes psychology as negativities, William James as the science that studies spiritual life, and John Watson as the study of observable behaviors. It is seen that psychology, which examines the mental processes of human beings, behaviors and the underlying causes of behaviors academically and practically, is also used in the analysis of verses by some Muslim commentators such as Razi, Seyyit Kutup, Ibn Âşûr and Mawdudi. On the other hand, Islamic scholars such as Kindi and Ghazali also included the science of psychology in their works. The Qur'an deals directly or indirectly with the personality of a person, his positive and negative behaviours, feelings and relationships between people, as well as the science of psychology touches on the topics we mention. Although psychology has been systematized recently, it is seen that the relationship between hermeneutics and psychology goes back to the past. This relationship clearly shows itself in the example of nafs-i ammâre that we have mentioned. The meaning of realizing the desires that Freud attributed to the concept of "id", Eflatun's division of the soul as wrathful, sensual and intellectual, and Ghazali's definition of the soul as the unifying power of anger and lust in man, Razi, Ibn Ashur and Bayraktar's 53rd verse of Yusuf Surah “I cannot clear my soul. Undoubtedly, the flesh always orders evil.” The relationship between hermeneutics and psychology is clearly seen when we look at the comments they made in their hermeneutics. It is seen that these hermeneutics commentators deal with the negative aspects of the flesh expressed by western psychologists in their hermeneutics from a psychological point of view.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 510
Number of downloads 820

Share

Uluslararası Sosyal Araştırmalar ve Ulusal Eğitim Dergisi
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.